Sıcak Para Girişi Nedir?Borsa Dolar Altın Piyasasına Etkisi

Kısa dönemli sermaye girişleri sıcak para olarak adlandırılır. Kısa dönemli sermaye girişleri özellikle gelişmekte olan ülkelerde bazı sorunlara yol açmaktadır. Örneğin, aşırı sermaye girişi sonucu yerli paranın yabancı para karşısında değer kazanmasını buna örnek olarak söyleyebiliriz. Yerli paranın değerlenmesi ülkemizde 1990 yıllarından beri yaşanmakta olan bir durumdur ve yerli paranın değerlenmesi özellikle dış ticaret için çok önemlidir.

Sıcak para akımları; hisse senetlerine yatırılmış olan portföy yatırımları, kısa vadeli borç senetleri için yatırılmış olan portföy yatırımları, ticari krediler hariç bankaların açmış olduğu kısa vadeli krediler, banka mevduatında yaşanan değişmeler ve banka dışı mevduatında yaşanan gelişmeler olarak sayılabilir.

Sıcak para daha kolay bir biçimde açıklanacak olursa; anlık veya dönemlik gelen, kar oluştuğunda da karıyla birlikte ortadan kaybolan paradır. Sıcak paranın Türkiye ekonomisine bazı zararları vardır. Bu zararların ; Yabancı sermayeli bir işletmenin Türkiye’de yatırım yapmak için Türk bankalarını para yatırıp dolar ve Euro olan paralarını Türk Lirasına çevirmekle başlamasını örnek olarak gösterebiliriz. Türk lirasına çevrilen dolar ve Euro değerini kaybetmeye başlar. Değerini kaybeden dolar ve Euro, ithalat yapan firmalar için olumlu bir durum olurken, ihracat yapan ihracatçıyı zor duruma düşürebilmektedir. Zor durumda kalan firmalar, küçülmeye gitmek adına personel sayısını azaltmaya karar verebilir ve işsizliğin ortaya çıkmasına sebep olabilirler.

Personel sayısını azaltmakla başlayan işsizlik sonucu, kişiler eğer kullanıyorlarsa kredi kartı ya da çekilen kredi  tutarlarını ödemekte zorlanacak hatta hiç ödeyemeyeceklerdir. Bankalar hiçbir para almadan kredi kartı borçlarını borç sahiplerine ödedikleri için zor duruma düşecekler ve müşteriye verilebilecek kredi tutarlarını düşüreceklerdir. Düşürülen kredi tutarları sonrasında, ekonomik büyüme olumsuz etkileneceği için; kısır döngünün oluşması kaçınılmaz olur.

Ülkeye sıcak para girmesi dolayısıyla Merkez Bankasının daha fazla yerli para basması gerektiği için, ülkede enflasyon problemleri oluşabilir ve Merkez Bankası’nın bastığı yerli paraların çokluğu zaman içinde toplatılması çok daha maliyetli bir işlem halini alır.

Yerli para basımının artması ve tekrar toplatılamaması durumunda ülkede cari açık meydana gelir.  Cari açık sayesinde ülkede döviz ve yabancı para ihtiyacı artar. Cari açığın artması ile de talep ve fiyatlar artmak zorunda kalır. Ekonomi büyüyeceği yerde zarara uğramış olur.

Faizlerin artışı sıcak parayı etkiler ve vatandaşın hissettiği enflasyon oranı daha da artış gösterir.

Sıcak parayı bu anlamda ayırmanın bir başka yolu da ; ekonomide gerçek yani reel para yatırımı olarak kullanılmayan, spekülasyon amaçlı ülkeye sokulmuş para olmasıdır.

Ülkede doğrudan para girişi ise; fabrika, makine gibi ülkeye istihdam sağlayacak yabancı sermaye girişinin olması ile alakalıdır.

Yabancı sermayeleri Türkiye hükümetine yönlendirme fikri ilk olarak 1923 İzmir İktisat Kongresinde başlamıştır. Fakat Türkiye gibi henüz gelişme aşamasında olan ülkeler, uluslararası rekabet güçlerini teknolojiye göre düzenleyemedikleri için hala fiyat üzerinden yapılan bir rekabet anlayışı mevcuttur. Bu nedenle yerli sermayenin daha da değerlenmesinin bir sonucu olarak uluslararası rekabet gücü olumsuz etkilenmiştir.  Bu olumsuz etkilenme ülke içinde imalatın düşerek hız kaybetmesine neden olurken, ticaret ve hizmet sektörlerini şişirerek şemasal bozukluk meydana getirmiştir. İmalat sektörünün hız kaybetmesiyle istihdam sorunu daha da büyüdüğü için, kazanılan paranın ülke içinde fazla oluşu ve bu paraların Merkez Bankası tarafından toplatılması gerektiği de önemli bir gerçektir. Ayrıca imalat sektörünün tekrar canlanması için var olan teşvik projeleri de büyük istihdam alanlarını daraltmaktadır.