Cumhurbaşkanlığı Sistemi Nedir? Tarafsız Anlaşılır Özet Anlatım

Cumhurbaşkanlığı Referandumu… Türkiye’nin tamamen farklı bir yönetim şekline geçmesi. Aslında herkes neredeyse kararını vermiş durumda fakat daha tam olarak kimse ne için evet ne için hayır diyeceğini bilmemekte. Başkanlık Sistemi tek adam demek mi . Cumhurbaşkanı her istediğini yapabilecek mi? Cumhurbaşkanının yetkileri sınırsız mı olacak? gibi gibi bir çok soru herkesin aklında. Aslında tüm bu soruların cevapları açık ve net bir şekilde belli. Fakat tabi ki sisteminin bazı sıkıntıları da var. Sizler için Başkanlık sisteminin neler getireceğini faydalarını zararlarını ve aklınıza takılan tüm soruların cevaplarını sade ve basit bir şekilde açıklıyoruz.

İlk başta öncelikle Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Nedir?

Yeni sistem aslında parlamenter sistemi gibi demokratik bir hükumet şeklidir.

Başkanlık sisteminde Cumhurbaşkanı halka karşı doğrudan sorumluluğu vardır.

Halk Meclisi de Cumhurbaşkanını da seçer.

Aslında halk siyasete yol veren olmakta. Hükumeti aslında halk kurmaktadır.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) İhtiyaç Var mı?

Kimine göre var kimine göre yok. Fakat İktidar şu anki sistemde zaten aslında her istediğini yapabilmekte. Cumhurbaşkanı da aslında her istediğini yapabiliyor. Fakat yeni Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile karar mekanizması .çok daha hızlı çalışması bekleniyor. Ayrıca kararnameler çok daha hızlı onaylanması beklenmekte.

Mevcut hükumet sisteminin sorunları neler?

Aslında hükumet sisteminde Cumhurbaşkanının yetkileri çok fazla değil. Ak partiye göre halk Cumhurbaşkanı daha fazla siyasetin ve ülke yönetiminin içinde olmasını istiyor. Chp tarafı ise zaten Cumhurbaşkanının tüm istedikleri yapılıyor. Neden tek adam olma isteği var?

Mevcut sistemde yürütme yasamanın içinde çıkmaktadır. Birbirini ayıran bir çizgi bulunmamakta. Sorun teşkil ediyor mu aslında hayır.

Mevcut sistemde yetki kargaşası olmaktadır. Aslında bu olması gereken bir durum çünkü Cumhurbaşkanlığı sisteminde tek kişinin iradesi ile istenilen kararname çıkarılabilmektedir.

Mevcut sistemde yürütme Cumhurbaşkanı , başkanlar ve bakanlar ile paylaşılmaktadır. Cumhurbaşkanlığı sisteminde ise Cumhurbaşkanı ilk söz sahibi olacak.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile Türkiyeyi genellikle sıkıntıya sokan Koalisyon hükumetlerine bir son verilecek.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Fedaralizmi zorunlu halemi getiriyor?

Cumhurbaşkanlığı sistemi bir hükumet yönetimi biçimi. Fedaralizm ise bir devlet yapısı çeşididir.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Rejim değişikliği midir?

Aslında bu soru en çok sorulan sorulardan. fakat incelediğinizde rejimle çok bir alakası yoktur. Sonuçta bu sistem bir hükumet sistemidir.  Türkiye’nin siyasi rejimi Demokrasi ve laik bir Cumhuriyettir. Teklifte bununla ilgili bir madde bulunmamaktadır.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) tek adamlık sistemi diyebilir miyiz?

Bu sistemde aslında tek adam sistemi de bir çok kişi tarafından dile getiriliyor. Sistemde evet Cumhurbaşkanına çok fazla yetki veriliyor. Bir çok konuda tüm kararlar onun elinde ve onu denetleyecek bir mekanizma yok. Bu sisteminin negatif ve tehlikeli yönlerinden. Yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı görev süresi sınırlanıyor. Yanı devamlı bir kişi Cumhurbaşkanı olarak devam edemeyecek.

Cumhurbaşkanı yeni sistemde meclisi fes etme yetkisi var mı?

Tek taraflı bir fesih yetkisi ne mecliste nede Cumhurbaşkanında vardır. Fakat ortak karar ile seçimleri yenileme kararı alabilirler. Aslında önemli olan meclis çoğunluğu ile Cumhurbaşkanının bağlı olduğu siyasi parti aynı olmasıdır. Fakat yasada söyle bir bilgi maalesef yok. Örnek vermek gerekirse Cumhurbaşkanı A parti Meclis B Parti çıkarsa seçimler tekrarlanacak. Fakat kaç kere? Devamlı böyle çıkarsa ne olacak? Bu önemli belirsizliklerden biridir.

Meclis Cumhurbaşkanını Azletme yetkisi var mı?

Evet en önemli sorulardan biride bu . Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile mecliste çoğunluk sağlanıp önerge verilirse Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılabilir. Fakat bunun için meclis sayısının beşte üçünün oy vermesi gerekir. Fakat AKP hükumeti çoğunluğu elinde bulundurduğu için böyle bir ihtimal yoktur. Fakat olur da beşte üçü meclisin oy verirse Cumhurbaşkanı Yüce Divana gönderilir. Yüce Divanda suçlu bulunursa Cumhurbaşkanlığı görevi sona erer.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) denetleme nasıl yapılacak?

Yeni sistemde aslında kuvvetler ayrılığı net olarak belirtiliyor. Bu sayede aslında Meclis tarafından bir denetleme olacaktır. Aslında herkesin soru işareti olan noktalardan biri Cumhurbaşkanını denetleyecek kimse olacak mı? Bu sorunun cevabı net aslında evet yargı Cumhurbaşkanını denetleyebilecek. Anayasa yargısı tarafından denetleme yapılabilecek. Fakat anayasa hakimleri de Cumhurbaşkanı tarafından seçileceği için biraz sıkıntılı bir durum ortaya çıkmakta.

Bütçe yeni sistemde nasıl hazırlanacak?

Bütçe yeni sistemde Cumhurbaşkanı ve bakanlar tarafından hazırlanacak ve meclise sunulacak. Meclisin bütçeyi kabul etmeme hakkı vardır.

Yeni sistemde Cumhurbaşkanı’na getirilen yeni yetkiler neler?

Aslında en önemli sorulardan biriside bu. Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi )  ile Cumhurbaşkanının cezai ve hukuki sorumluğu yok olmakta. Yani Cumhurbaşkanını kimse yargılayamaz . Sadece vatana ihanet suçundan yargılana bilmektedir. Bunun içinde meclisin 5 te 3 ü oy vermesi gerekmektedir. Aslında 5 te 3 dediğimiz 400 millet vekilinin oyuyla Cumhurbaşkanı vatana ihanet konusunda yargılanabilir. Fakat şu an görüntüde bu ihtimal 0 dır.

Mevcut sistemde sadece hükumet kararname çıkarabilmektedir. Yeni sistemde ise Cumhurbaşkanı kararname çıkarabilir ve meclisten onay almadan yayınlayabilir.

Yeni sistemde ise Cumhurbaşkanı sadece 2 kez seçilebilme hakkı getirilmiştir.

Yeni sistemde Cumhurbaşkanı siyasi parti bağlantısı nasıl olacak?

Cumhurbaşkanı bir siyasi partinin başkanı üyesi olabilir. Fakat yeni sistemde böyle bir zorunluluk yoktur. Hiç bir parti ile bağlantısı olmayan biride Cumhurbaşkanı olabilir.

Yeni sistem Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile Darbeler önlenir mi?

Yeni sistem ile siyasi belirsizlikler azalması beklenmektedir. Siyaset daha fazla güçlenecektir. Fakat bunun yanında Cumhurbaşkanı kararnameleri istediği gibi çıkarabilecektir. Doğru adımlar atılırsa ekonomik ve siyasi bir istikrar sağlanabilir.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Meclis Etkisizleşir mi?

Yeni sistemde en dikkat çeken konulardan bir diğeri de bu .En büyük değişikliklerden biri Hakimler ve Savcılar Kuruluna HSK 4 üyeyi Cumhurbaşkanı atayacaktır. Geri kalan 7 üyeyi ise Meclis atayacaktır. Meclisin aslında çok fazla yetkisi alınmıyor. cumhurbaşkanı Olağan üstü hal yetkisi gelecek ve Mecliste sormadan Olağan üstü hal durumunu uzatabilecek. Maksimum süre ise 4 ay olacak.

Kanun teklif etme yapma değiştirme ve iptal etme yetkisi yine Mecliste olacaktır.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Bakanlar Ne Olacak?

Yeni sistemde bakanlar direk olarak Cumhurbaşkanına hesap vermek zorunda. Bakanları Cumhurbaşkanı atayacak. Artık milletvekilleri de bakan olabilecek. Fakat bakan olduklarında millet vekillikleri düşecek.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Bakanlar Kurulu Olacak mı?

Yeni sistemde bakanlar Cumhurbaşkanına bağlı oldukları için bakanlar kurulu olmayacaktır.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) HSYK üyeleri Kim Atayacak?

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile üye sayısı 13 olan HSYK ‘nın 4 üyesi Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. Geri kalan 7 üye meclis tarafından seçilecek. Fakat Meclis Cumhurbaşkanı ile alakalı bir parti olacağından aslında Tüm üyeleri Cumhurbaşkanlığı ve iktidar belirleyecek diyebiliriz.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Seçimle Nasıl Yapılacak?

Yeni sistemde 3 farklı seçim modeli vardır. Eş zamanlı ,Kısmen eş zamanlı  ve Eş zamanlı olmayan seçim modelleridir. Fakat ülkemizde eş zamanlı seçim genellikle kullanılacaktır.

Eş zamanlı Seçim : Bu yöntem ile Cumhurbaşkanı ve Meclis aynı gün yapılacak seçim ile seçilecektir. Genellikle bu yöntem kullanılır.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Nedir?

En çok söz edilen konulardan biride Cumhurbaşkanlığı kararnamesidir. Nedir bu kararname? Yürütme alanında kararname çıkarma yetkisi Cumhurbaşkanının elindedir. Yürütme alanını düzenleme yetkisi vardır. Cumhurbaşkanı yürütmenin başıdır. Cumhurbaşkanı sadece kanunla düzenlenen bir alan da kararname çıkaramaz.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) Kanun Hükmünde Kararname Çıkarabilir mi?

Cumhurbaşkanı sadece Olağanüstü hal durumlarında kanun hükmünde kararname çıkarabilmektedir.

Cumhurbaşkanı hangi konularda kararname çıkarabilir?

Yürütme ile ilgili tüm konularda kararname çıkarabilir. Sadece temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler konusunda kararname çıkaramaz.

Cumhurbaşkanı kanunla kararname kaldırabilir mi?

Evet cumhurbaşkanının böyle bir yetkisi vardır.

Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile Terör Sona Erer mi?

Aslında Devlet yöneticilerinin bu konuda yorumları bulunmakta. İktidar bu konuda şunu benimsemekte Siyasi ve Ekonomik konuda Güçlü olan ülkeler terörle baş eder ve terörden kurtulur. Fakat ülkemizin konumunu düşünüldüğünde Terör belasından kurtulmamız çok zor görünüyor. Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) ile aslında terörün bitme ihtimali çok zor diyebiliriz.

Yukarıda sizler için aklınıza takılan tüm soruları basit bir şekilde cevaplamaya çalıştık. Fakat şunu unutmamak gerekir. Evet yada Hayır oyu kullanmak sizin Vatandaşlık görevinizdir. Kimse Evet yada Hayır dediğiniz için sizi yargılayamaz ve suçlayamaz. Genel olarak sizde Başkanlık Sistemini okumalı ve düşünceleriniz hangi yönde ise ona göre karar vermelisiniz.

Yazımızı sosyal medyada paylaşarak Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Başkanlık Sistemi ) konusunda belirsizlikleri olanları aydınlatabilirsiniz.