Girişim Sermayesi ve Start up Hukuku Nedir? Başlangıç Hukuku Aşamaları

GİRİŞİM SERMAYESİ START UP HUKUKU NEDİR?

Bugün; Ekonomik sınırların kademeli olarak ortadan kalkması, işletmeleri Ar-Ge’ye büyük kaynaklar tahsis etmesi, bir marka yaratmaya çalışmak gibi acil adımlar atmaya zorlar, böylece artan rekabet koşulları altında güçlerini artırabilirler. Yeni teknolojilerin ve yeni ürünlerin geliştirilmesi, diğer yatırımlardan daha riskli ve uzun vadeli kârlara yatırım yapılmasını gerektirdiğinden, esnek ve dinamik bir yapıya sahip küçük ve orta ölçekli işletmelerin gerçekleştirilmesinde daha uygun olduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte, bu tür işletmelerin öz kaynakları sınırlı olduğundan, risk (girişim) finansman yöntemi elde etmek ve bankalardan yeterli fon elde etmek zor olduğu için hızla gelişmek nispeten güç olmaktadır. Şimdi genel taslak bir giriş yaptıktan sonra girişim sermayesi ve start up hukuku nedir sorusuna tatminkâr yanıtlar sunacağız.

Risk sermayesinin ortaya çıkışı hakkında çok farklı teoriler olsa da, modelin ilk kurumsallaşmış şekli 1946’da ABD’de kurulan Boston Amerikan Araştırma ve Geliştirme Şirketi olarak kabul edilir. Şirketin 1957 yılında 70.000 dolarlık bilgisayar firması Digital’ e yaptığı yatırım 15 yılda 5.000 kat artarak 350 milyon dolara yükseldi ve Digital 1998’de başka bir bilgisayar şirketi Compaq ile birleştiğinde değeri 10 milyar dolara ulaştı. 1958 yılına kadar bu sektörde resmi bir çalışma yapılmamıştır. Ancak, küçük işletmelerin finansmanı konusunda bir dizi çalışma yapılmış ve “Küçük İşletmeler Yatırım Kanunu” nihayet yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla “Küçük İşletmeler Yatırım Şirketi (SBIC)”; yani küçük ölçekli firmalara yatırım yapan firmalar yaratılmıştır. SBIC’ ler başlangıçta beklenen başarıyı göstermese de, risk sermayesi sektörünün gelişiminde önemli bir rol oynadılar ve bu şirketler profesyonel risk sermayecilerinin gelişimi için bir havuz oluşturdular. Küçük işletmelerin büyümesi, gelişmesi ve modernizasyonu için gereken fonların özel yatırımcılar tarafından öz kaynak şeklinde oluşturulmasını sağlamışlardır.

START – UP HUKUKU NEDİR?

Girişim hukuku olarak da bilinen başlangıç hukuku, ülkemizde henüz bir yasa olmamasına rağmen, birçok hukuk dalının birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. Genel olarak, başlangıç hukuku ticaret hukuku, borçlar hukuku ve sınai mülkiyet hukuku gibi yasalarla birlikte çalışır. İşletmeyle ilgili yasa ülkemizde hala gelişme aşamasında olmakla birlikte, özellikle şirketler hukuku ve sınai mülkiyet hukuku olmak üzere bir paket hukuku hizmeti oluşturulmuştur. Bunlar bireyin işletmesini korumak için başlatılan yasal bir süreç olması ile birlikte aynı zamanda işletmenin çalınması ve kopyalanması gibi sorunlar ortadan kalkar. Başlangıç yasasında birçok ayrıntı ve makale olmasına rağmen; asıl amacı girişimin aşamalarını korumaktır. Genel olarak detaylandırılacak olan start up hukuku nedir sorusuna bu çerçevede bir açıklama yapılmaktadır.

GİRİŞİM SERMAYESİ VE BAŞLANGIÇ HUKUKUNUN AŞAMALARI NELERDİR?

Herhangi bir yasal süreçte olduğu gibi, başlangıç hukukunun belirli aşamaları ve uygulama süresi vardır. Fikrin korunması fikrin ortaya çıkması başlangıç projesinin ilk aşamasında gerçekleştiği için öncelikle proje fikrinin yasal olarak korunması amaçlanmaktadır. Aksi takdirde, fikrin çalınması ve kopyalanması gibi sorunlar ortaya çıkabilir, ancak girişimcilik yasası başlatılırsa, fikri çalmak yasal olarak mümkün değildir. Başlangıç yasasının ilk aşamasında, patentler, ticari markalar, modeller ve fikirler ile telif hakkı kaydedilir. Projenin bu şekilde temele sahip olması, projenin gelecekte başarılı olması için büyük önem taşımaktadır.

İkinci aşamada, özellikle hissedarlar ve ortaklar olmak üzere proje üzerinde etkisi olanlar için bir sözleşme düzenlenir. Bu sözleşme sırasında, proje haklarını korumak ve ortakların yasal olarak zarar görmesini önlemek için başlangıç yasası çıkarılmıştır. Hisse sözleşmeleri, gizlilik sözleşmesi, hissedarlar ve protokol öncesi sözleşmeler güvenli bir şekilde korunmaktadır. Üçüncü aşamaya gelindiğinde, proje ciddileşmekte ve kuruluş aşamasına ulaşmaktadır. Özellikle kuruluş aşamasında, herhangi bir muhalefetten kaçınmak ve şirket protokolünü tamamen oluşturmak için başlangıç yasası kullanılır. Ayrıca, bu hukuki süreç içerisinde şirketin yükümlülükleri genel kurul, yönetim kurulu, toplantı ve karar mekanizması tarafından oluşturulmaktadır.