İşveren İşçinin Maaşına Zam Yapmak Zorunda Mıdır? İşverenin Yasal Hakları

Günümüzde ekonomideki durgunluk ile birlikte zam dönemlerinde işveren ile işçi arasında devamlı zam sıkıntıları yaşanmaktadır. Şirketler zam yapmak sorunda mıdır? Şirketler, İşverenler her sene zam yapma yasal zorunluluğu var mıdır? Avukat Tarık Erdinç tüm sorularınızı yanıtlıyor.

Öncelikle maaş yani işverenden aldığınız ücret normal şartlarda en az enflasyon ve yaşam koşulları değerlendirilerek her yıl en az 1 kere işverenin işçiye zam yapması gerekmektedir. Çalışanlar genellikle her sene Ocak ayından itibaren zam konusunda meraklı bir bekleyiş içerisine girer. Tabi ki günümüzde bazı firmalar Ocak ayı ile birlikte zam yaparken bazı firmalar ise zam yapmayı Mayıs ayına kadar öteleyen firmalarda vardır. Fakat düzgün firmalar mayıs ayında zam yaptıklarında ocak ayından itibaren zam farkını hesaplayarak çalışanlarına ödeyebilmektedir.

İşveren personeline her zaman tutarlı dengeli ve adaletli davranmalıdır.

Peki gelelim şirketlerin zam yapma haklarına;

Şirketler çalışanların maaşına zam yapmak zorunda mıdır?

Öncelikle bu işin yasal bir kuralı vardır.

İşe girerken bir çalışma sözleşmesi imzalarsınız. Bu sözleşmenizde minimum enflasyon oranında zam yapılacak gibi bir madde yoksa işveren size zam yapmama hakkı vardır. Bu konuda işçi mahkemesine başvurursanız maalesef kaybedersiniz.

İşveren üst üste 2-3 yıl zam yapmayabilir. Bu durumlarda ise işçi mahkemelerine başvurabilirsiniz. Bu durumda ise şirketin mali tablosu ve çalışma performansı göz önünde bulundurularak davayı kazanabilirsiniz.

İşveren aynı bölümde çalışanlardan birisinin ücretine zam yapıp, diğerine zam yapmayabilir mi?

Böyle bir durum gerçekleşebilir. Eşitlik ilkesine göre tabi ki doğru bir davranış değildir. Fakat çalışma şartları ve performansa göre değerlendirme yapılarak belgelenen zamlar konusunda işveren haklıdır. Fakat performans değerlendirmeleri doğru yapılmamışsa zam almayan personel işçi mahkemesine dava açabilir.

Şirketlerde en düşük zammı ben aldım? Haklarım neler?

Bu gibi durumlarda öncelikle performans değerlendirmeleri sonuçlarına bakılmalıdır. Şayet performans değerlendirmenizde bir eksik yoksa işçi mahkemesine delil olarak performans raporlarınızı sunarak davayı kazanabilirsiniz. Genellikle şirketlerde böyle davranışlar personeli istifaya zorlamak olarak görülmektedir.

İşveren herkese zam yapıp tek kişiye zam yapmaması durumunda ne olur?

Öncelikle bu yasal olarak ve vicdanen de doğru bir uygulama değildir. Fakat personeli istifaya zorlamak olarak anlaşılabilir. Bu gibi durumlarda işçi mahkemesine gidilebilir. Performansınız konusunda doğru dokümanlarınız varsa kolaylıkla davayı kazanabilirsiniz.

Bir örnek ile bu konuyu açıklayalım. İş yerinize gittiniz ve patronunuzla zam konusunda bir görüşme yaptınız. Görüşme olumsuz sonuçlandı ve patronunuz zam yapmayacağı konusunda size bilgi verdi. Sizde ertesi gün işe gelmediniz. Bu gibi bir durumda işçi mahkemesi sizi haksız bulacaktır. Zam talebinin kabul edilmemesi sebebiyle iş yerini terk etmek ve iş başı yapmamak 1475 sayılı yasanın 16. maddesine göre iş akdinin feshi sebebi sayılmamaktadır.

İş verenler keyfi olarak personeller arasında ayrım yapamazlar. Yapacakları zamlar personellerin performansları yaptıkları işleri çalışma şekilleri gibi bir çok kriter göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Personellerde bu durumlara göz yummamalı ve haklarını kesinlikle aramaları gerekmektedir.