Kanun Yoluna Başvuru Ne Demektir , Başvuru Türleri Nelerdir?

KANUN YOLUNA BAŞVURU NE DEMEKTİR TÜRLERİ NELERDİR?

Medeni Hukuk davaları için, temyiz başvurusunun başvuru koşulları MK de düzenlenmiştir. İlk derece mahkemeleri tarafından alınan nihai kararlar, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddedilmesi ve bu taleplerin kabul edilmesi halinde, temyiz üzerine verilecek kararlara karşı temyiz başvurusu yapılabilir. Buna göre; Miktarı veya değeri 5.390 TL’yi (2020 için) aşmayan ilk derece hukuk mahkemelerinin mülkiyet davalarına ilişkin kararları kesindir. Ancak, miktar veya değere bakılmaksızın, ahlaki zararlarda verilen kararlara itiraz edilebilir (MK md. 341/2). Alacakların bir kısmının dava açılması durumunda, alacağın tamamına göre 5.390 TL nihai limit belirlenir (MK md. 341/3). Alacakların tamamının dava açılmış olması halinde, asıl talebi kabul edilmeyen taraf 5.390 TL’yi geçmez ve temyiz başvurusunda bulunamaz (MK md. 341/4).

Kural olarak, yerel mahkemeler tarafından verilen ara kararlara karşı itiraz edilemez. Ancak, nihai karara itiraz edilmesi durumunda, bu ara kararlar temyiz sırasındaki hüküm ile birlikte kontrol edilir. İhtiyati haciz ve ihtiyati tedbir geçici kararlar olmakla birlikte, bu geçici kararlara karşı itiraz edilebilir (MK md. 341/1). Temyiz nedeni temyiz dilekçesinde açıklanmalıdır (MK md. 342/2). Çünkü temyiz soruşturması temyiz dilekçesinde belirtilen sebeple sınırlıdır. Temyiz mahkemesi, ancak kamu düzeniyle ilgili bir durum olması durumunda kendiliğinden bir inceleme yapabilir (MK md. 355). Taraflar her zaman kamu düzeni ile ilgili sorunlar ortaya koyabilirler. Temyiz dönemini kaçıran veya temyiz hakkına sahip olmayan taraf, iki hafta içinde gönderilecek bir cevap dilekçesi ile katılarak diğer tarafın temyizine itirazda bulunabilir. Ancak, asıl başvuru sahibi temyize başvurursa veya bölge adliye binası temyiz başvurusunu reddederse, itiraz eden kişinin talebi reddedilir (MK madde 349).

DAVA TEMYİZ İNCELEMESİ AŞAĞIDAKİ AŞAMALARDAN OLUŞMAKTADIR

Ön İnceleme Aşaması: Bölge adliye binası, esas davaya girmeden önce yasal dava dosyası aracılığıyla bir ön inceleme yapar. Ön inceleme sonucunda gerekli koşullar varsa, davanın esası hakkında incelemeye devam edecektir. Temyiz mahkemesi, temyiz başvurusunun yapıldığı kararın kesin bir karar olup olmadığını, başvurunun son teslim tarihinde verilip verilmediğini, dilekçenin asgari şartlara sahip olup olmadığını ve ücret ve giderlerin usulüne uygun olarak yatırılıp yatırılmadığını inceler. Asayiş için bir sebep yoksa temyiz sebebi temyiz başvurusunda gösterilmelidir. Temyiz mahkemesi, temyiz nedeninin ve gerekçesinin ön inceleme aşamasında temyiz başvurusu dilekçesinde gösterilip gösterilmediğini değerlendirir. Koşullar yerine getirilmezse, temyiz başvurusu esasa girilmeden reddedilir. Eksik olan dosya temyiz incelemesine götürülür (MK md. 352).

Ana İtiraz İnceleme Aşaması: İtiraz başvurusu ile bölge mahkemesine getirilen dosyanın ön inceleme aşamasından sonra soruşturma mahkeme komitesi veya atanacak üye tarafından yapılabilir. Dava dosyasının niteliğine bağlı olarak, bölge hukuk mahkemesine ilgili hukuk departmanı tarafından karar verilecektir (MK md. 354). Kural olarak, bölge hukuk mahkemesi, temyiz nedenlerine dayanarak incelemeyi yapar (MK madde 354). Mahkeme ayrıca kamu düzeninde de öz değerlendirme yapabilir. İlk derece mahkemesinin açıkça hatalı olan ve tekrar yapılması gerekmeyen kararlarının temyiz incelemesi duruşma açılmadan dosya üzerinden yapılır.

Temel Temyiz İncelemesi ve İşitme: Kural olarak, herhangi bir temyiz incelemesi bir duruşma ile yapılmalıdır (MK md. 356). Davaya taraf olan herkes, temyiz başvurusunda bulunup bulunmayacağı, duruşmaya davet edilmeli ve savunma hakkı verilmelidir. İşitme davetine mazeret olmadan gelmemenin sonuçları yazılmalı ve tarafların bir mazereti varsa, duruşma başka bir güne bırakılmalıdır.

MK tarafından kabul edilen temyiz soruşturma sistemi “dar temyiz sistemi” olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle, bölge adliye binası, temyiz soruşturması yürütürken ilk derece mahkemesinin yaptığı gibi bir vaka çalışması ve yargılama yapamaz. Hukuk davasının temyiz soruşturmasında aşağıdaki hususlar dile getirilemez:

İlk derece mahkemesinde usulüne uygun olarak açılmayan davalar, mahkeme kararını verecek olan ilçe adliye önünde ileri sürülemez. Kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı durumlarda (örneğin, aile mahkemesinin yargı yetkisine giren davalarda), kamu düzeni ile ilgili konular, ilk derece duruşmasında bulunmayan ancak temyiz aşamasında ortaya çıkan davalar, yerel mahkemeye çıkarılmasalar bile temyiz soruşturmasına tabi tutulabilirler.

TEMYİZ AŞAMASINDA DÜZELTME, DAVAYA MÜDAHALE, BİRLEŞTİRME VE AYRILMA

Düzeltme, ilk derece mahkemesinde öne sürülmesi gereken usule ilişkin bir araçtır. Temyiz mahkemesinde düzeltme yapılamaz. Yerel mahkemenin dosyalanmış bir davaya ilişkin kararıyla ilgili olduğu için temyiz mahkemesinde karşı dava açılamaz. Asliye mahkemesinde birleştirilmeyen davalar, bölge temyiz mahkemesinde birleştirilemez. Bölge mahkemesinin temyiz soruşturması sırasında “davaya müdahale” talep edilemez. İtiraz Aşamasında İddiaların ve Savunmanın Değiştirilmesi veya Genişletilmesi Yasaktır Temyiz yolu, daha önce açılan davanın sınırları dâhilinde yüksek mahkemede yeni bir duruşmaya izin vermektedir. Taraflar ilk derece mahkemesi aşamasında iddia ve savunmalarını yapmışlardır. Daha önce talep edilen savunma ve savunma talebinin bir sonucu olarak, itiraz soruşturması sırasında değiştirilemez veya genişletilemez. İtiraz soruşturmasında talep artırılamaz, ancak azaltılabilir.

TEMYİZ İNCELEMESİ SONUCUNDA ALINABİLECEK KARARLAR

Temyiz mahkemesi yapılmadan önce davanın soruşturulmasından sonra karar verme aşaması başlayacaktır. Temyiz mahkemesine yapılan itiraz yasal bir davadır. Ancak, temyiz başvurusunda bulunan bu davanın hüküm ve sınırları yukarıda açıklandığı gibi (Medeni Usul Kanunu) tarafından çizilmiştir. Bölge temyiz mahkemesi (temyiz mahkemesi) hem kendisinden önce gelen uyuşmazlığı (dava) çözmeye çalışmalı hem de üst mahkeme olduğu için bir içtihat karar vermelidir. Temyiz mahkemesi, temyiz incelemesinin bir sonucu olarak aşağıdaki kararları verebilir:

Yerel Mahkeme Kararının İncelenmeden ve Dosyayı İadeden Kaldırılması (MK md. 353/1) Temyiz mahkemesi, temyizin esasını incelemeden yerel mahkeme kararını kaldırmaya ve dosyayı yeniden yargılamak üzere yerel mahkemeye göndermeye karar verebilir (MK md. 353/1-a). Temyiz mahkemesi, itirazın esaslarını aşağıdaki usule dayanarak incelemeden itiraz göndermeye karar verebilir: a-) Hâkimin davası, bir hâkimin reddedilme nedenine veya hâkimin mahkemeye bakmasının yasak olup olmadığına rağmen sunulur.

Yerel Mahkeme Kararının Kaldırılması ve Kısmi veya Toplam Davanın Kabulü (MK md. 353/1-b) Temyiz mahkemesi, dava temelinde yerel mahkeme kararını kaldırabilir. Temyiz mahkemesi, yerel mahkemenin kararını kaldırarak davayı tamamen veya kısmen kabul etmeye karar verebilir. Bu durumda, yerel mahkeme davayı reddetmeye karar vermiş olmalıdır. Bölge mahkemesi, davanın haksız yere reddedildiğine karar verirse, esasen anlaşmazlığı çözecek olan “davanın kısmen veya tamamen kabulüne” karar verir.

Yerel Mahkeme Kararının Kaldırılması ve Davanın Davanın Reddi (MK md. 353/1-b-1) Temyiz mahkemesi, yerel mahkemenin soruşturmanın bir sonucu olarak davacının davasını yasadışı olarak kabul ettiği sonucuna varırsa, yerel mahkemenin kararını kaldırır ve davacının hukuk davasının reddine karar verir. Bu davada, yerel mahkeme davacının açtığı davayı kısmen veya tamamen kabul etmeye karar vermiştir. Bölge adliye mahkemesi, bu davayı, esasen bu kabul kararını kaldırarak ortadan kaldırmaktadır.

TEMYİZ REDDETME KARARI

Temyiz mahkemesi, yerel mahkeme kararını daha yüksek bir mahkeme olarak denetleyerek kararın herhangi bir usul veya esaslı eksiklik içermediğini düşünmesi halinde temyiz başvurusunu reddeder. Temyiz mahkemesi, ön incelemede dikkate alındığında, itirazın son tarihte yapılmadığı, temyiz şartlarının karşılanmadığı, itirazın nedenleri ve sebebinin gösterilmemiş olduğu hallerde usul kanununa göre hareket eder.