İşe İade Davası Nasıl Açılır? İşe Dönüş Davasında Şartlar Nelerdir?

İŞE İADE DAVASI NEDİR NASIL AÇILIR?

Belirli koşullar altında işveren ve işçi arasındaki ilişkiyi bağlayan 4857 sayılı İş Kanunu, işçilere haksız yere işten çıkarılma davası açtıklarında dava açma hakkı vermektedir. İşe dönüş şartları söz konusu yasaya göre belirlenmiştir. Eğer çalışan geçerli bir sebep olmadan işinden ayrılmak zorunda kalırsa, ilgili yasal süreci başlatabilir ve işe geri dönebilir. Peki, işe iade davası nedir nasıl açılır?

İŞE İADE DAVASI NEDİR?

Sigortalı bir işte, haksız bir nedenden ötürü işini bırakmak zorunda kalan çalışanların açtığı davalara işe iade davaları denir. Bu iş güvencesiyle, keyfi işten çıkarmaları önlemek ve çalışanların zor durumda kalmasını önlemek amaçlanmaktadır. Haksız işten çıkarılma durumunda, çalışanlar duruşma ile birlikte işlerine iade edilmelerini talep edebilir. 

İŞE İADE DAVASI ŞARTLARI NELERDİR?

İşe iade şartları; ilgili iş hukukunda belirtilmiştir ve iade sürecini başlatmak için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekir;

Mal sahibinin iş yerinde en az 30 çalışanı olmalıdır. Ancak bu sayı, ilgili iş kolundaki işverenin tüm iş yerlerini kapsar. Örneğin, ayakkabı mağazası olan bir kişinin başka şubeleri varsa, mesafeden bağımsız olarak tüm şubelerin çalışan sayısı hesaplanır. Bununla birlikte, 30’dan az çalışanı olan işletmeler için işe iade davası talep edilemez. Benzer şekilde, bu sayı belirlenirken çırak ve stajyer sayısı dikkate alınmaz. Çalışan, iş yerinde en az 6 ay sigortalı olmalıdır. Eğer çalışan en az 6 aydır çalışıyor ancak sigorta geç kaldığı için 4 aydır çalışıyorsa, işe iade davası açamaz. Ancak böyle bir durumda sigortasız çalıştığını ispatlayabilirse SGK’ ya sigortasız çalıştığını bildirebilir. Belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli tarihler için bir sözleşme hazırlanmışsa, o tarihin süresi dolmamış olsa bile çalışan işe iade edilmesini talep edemez.

İş konularında kararlar alan ve çalışanların görevden alınması gibi yetkileri olanlardan biri olmak gerekli değildir. Diğer bir deyişle, çalışanlar üzerinde hakları olan kişiler reddedilirse, yeniden işe iade davası açamazlar. İş sözleşmesi geçerli bir sebep olmaksızın fesih edilmelidir. Bu bağlamda, iş yerinin çalışmasını, genel ahlakını, diğer çalışanların güvenliğini ve yapılan işin tanımını ihlal edenler, bu nedenlerle reddedilirlerse dava açılamazlar. Ancak, işletme dışında işletme sahibi tarafından; eğer ırk, renk, medeni hal, hamilelik, doğum, dini görüş, siyasi görüş, hastalık ya da benzeri nedenlerle işten çıkarılma yapılırsa, sendika faaliyetlerine katılabilir. İşten çıkarılmadan önce herhangi bir savunma yapılmadığı takdirde geri ödeme yapılabilir. İşten çıkarılma sürecinde, işçinin savunması istenmelidir. Bu durumda, bir gerekçe olsa bile, savunmanın alınmadığı durumlarda, işçi işe geri dönüş talep edebilir.

İŞE DÖNÜŞ DAVASI NASIL AÇILIR?

İlgili yasada belirtilen ara buluculara işsizlik davası açmak için başvurmak gerekir. İşten çıkarılan işçi ara bulucu yerine doğrudan İş Mahkemesine başvurursa, mahkeme davanın usulüne uygun olarak reddedilmesine karar verir. Ara bulucuların yeniden işe alım davalarıyla muhatap en önemli nedeni dava sürecini hızlandırmak ve hızlı bir şekilde çözülmesini sağlamaktır. Mahkemelerde görülen davalar daha sonraki bir tarihte görüldüğü ve tek bir oturumda karar alınmadığından, ara bulucuyla çalışmak bu bağlamda hızlı ve daha pratik bir yöntemdir.

İşçinin işten çıkarılma tarihinden itibaren 1 ay içinde bir yeniden iş davası açması gerekmektedir. 1 ay içinde açılmayan davalar için herhangi bir talep yapılmaz. Bu bağlamda, arabulucu ile yeniden istihdam davası açmak için önce ara bulucuya başvurmak gerekir. Ara bulucuya başvururken bir dilekçe yazmak gerekir. Bu dilekçeye dâhil edilecekler;

• İstihdam tarihi ve işten çıkarılma tarihi,
• İş tanımı,
• Parasal ücret ve diğer haklar,
• Çalışmaya başlamama durumunda gerekli tazminat miktarının belirlenmesi

Hususları dâhil edilmelidir. Ara bulucuya dilekçe ile başvurduktan sonra ara bulucu, tarafları en geç 2 hafta içinde bir araya getirmekle yükümlüdür. Her iki taraf da ilk toplantıda hazır bulunmalıdır. Eğer işveren bu toplantıya gelmezse, tekrar bir çağrı yapılır ve buna uymazsa, ara buluculuk süreci işçi lehine sonuçlanır.