2016 Yılı Türkiye İhracat Teşvik ve Devlet Yardımları Politikası

Bir malın döviz karşılığı yabancı ülkelere satılması olayına ihracat denir. İhracat ayrıca bir ülkenin yurt dışında kazandığı itibar anlamına da gelir. Ülkede yapılan üretimle dış pazarlara açılan sermayeler sayesinde ülkelerin refah düzeyi de artabilir. Gelişmişlik seviyelerinin de artmasında bir basamak görevi gören ihracat, ülkemizde çeşitli politikalar sayesinde teşvik edilmektedir. İhracat teşvik politikalarında genellikle ülkede üretilen ürünlerin dış pazarlarda daha kolay bir şekilde satılabilmesi hedeflenir. Ayrıca ihracat teşvik politikalarında devlet; istihdam, tasarım, AR-GE, eğitim, fuar katılım, yurtdışı birim, marka ve tanıtım, markalaşma, Pazar araştırması ve pazara giriş gibi destekler sunmaktadır. Bu anlamda eğitime de katkısı bulunduğu yadsınamaz olan ihracat teşvik politikaları sadece büyük işletmeler için değil küçük işletmeler içinde oldukça faydalı yatırımlar yapmaktadır. Bu anlamda istihdam oranını da oldukça büyüten bu politikalar ülkedeki işsizliği en aza indirerek işsizliğin önüne geçmeyi hedeflemiştir. Kişilerin ihracat teşvik politikalarından yararlanmaları sonucu ülkedeki gayri safi yurt içi hasıla yani GSYH üzerinde de artışlar gözlenmektedir.

Ülkemizde ihracat teşvik politikaları olduğu gibi, ithal ikamesi politikaları da bulunmaktadır. Birbirlerinden tamamen zıt politikalar oldukları gibi ikisinin de temel amacı ülkeyi yerli sermayeler sayesinde kalkındırmaya çalışmaktır. İhracat teşvik politikalarında devlet her ne kadar yerli üretimin yurt dışında pazarlanmasını kolaylaştırmaya çalışsa da, ithal ikamesi politikalarında devlet ithalatın ülke içinde para kazanmasına engel olmaya çalışmaktadır. Çünkü yabancı sermayenin ülke içinde kazandığı para, ihracatın azalmasına ve giderek yok olmasını sağlamaktadır. Burada temel amaç, yabancı sermayelerin ülkeye pazarlamak için seçtiği yolları yurt içinde uygulayarak yerli sermayeye destek olmaktır. Politikaların etkilerine bakıldığında ekonomi açısından simetrik olduğu görülse de burada esas amaç yerli üreticilerin korunması ve desteklenerek daha fazla para kazanmasını sağlamaktır.

1960’lardan sonra ülkede beliren işsizlik, istihdam problemleri, dış rekabet olması gibi problemlerden sonra geliştirilmeye başlayan ihracat teşvik politikaları; ihracatta prim sistemi, girdi teşvikleri, ihracatta vergi iadesi ile vergi muafiyeti ve indirimi, devlet pazarlama yöntemleri olarak dört başlıkta incelenebilir.

İhracatta prim sistemi; tamamen ihracatçı kişiye sağlanan para yardımıdır.

İhracatta vergi iadesi ile vergi muafiyeti ve indirimi konusunda ithalatında ele alınmaya başlaması gerekir. Özellikle yerli sermaye üretimi olan bir ürünün herhangi bir yapım aşamasında kullanılan ithal mal sayesinde eğer ürün yurtdışı pazarlarına girecekse ithal mal kullanıldığı için ürüne gümrük vergisi uygulanmasıdır. Yani özetlemek gerekirse, tamamen ihracatçıya destek amaçlı gümrük indirim vergileri uygulanarak, ihracatçıyı ekonomik yönden desteklemektir.

Girdi teşvikleri ise; birinci grup teşvikler, yatırımlar, işletme sermayesi ve ihracat kredileri başlıkları olarak toparlanabilmektedir. Girdi teşviklerinde de esas amaç ithalatçıya mali destek sağlamaktır. Yani ithalatçılara destek amaçlı verilen ucuz krediler bu mali desteğe bir örnek olabilir. İkinci grup teşviklerde de ihracatçıya verilen kredilerle alakalıdır. Verilen ucuz kredilerin garantisi, sigortası gibi konularda devlet desteği sağlanır. Diğer grup teşvikleri için ise ihracatçıya ucuz ham madde, personel desteği, ulaşım ücretlerinde sağlanan indirim gibi konularda destek verilir.

Fuar destekleri sayesinde ithalatçılar yurtdışında kendi piyasalarını ilgilendiren fuarlara katılabilmekte hatta o fuarlarda stand açabilmektedirler. Ayrıca yapılan eğitim desteği de bu anlamda çok büyük katkı sağlayan bir başka politika olmaktadır. İhracatçı bünyesinde çalışan personele mesleki anlamda verilen eğitim ihracat kuruluşuna direkt olarak hizmet kalitesi olarak geri dönecektir. AR-GE, markalaşma gibi konularda da üstün destek sağlayabilen politikalar mevcut olduğundan ihracat kuruluşu adını internette de duyurabilmektedir. Araştırma- geliştirme ekibi kurularak piyasa daha kolay araştırılabilmektedir.